Rỉ sét là “kẻ thù thầm lặng” của các vật dụng kim loại trong nhà, khiến chúng nhanh chóng xuống cấp, kém thẩm mỹ và thậm chí mất đi chức năng ban đầu. Nếu không xử lý sớm, quá trình oxy hóa sẽ tiếp tục lan rộng và ăn mòn sâu hơn vào bề mặt kim loại. May mắn là bạn hoàn toàn có thể loại bỏ rỉ sét ngay tại nhà mà không cần đến hóa chất độc hại hay thiết bị chuyên dụng.
Bài viết này chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cần biết về rỉ sét cũng như các cách tẩy rỉ sét trên kim loại hiệu quả bằng nguyên liệu dễ kiếm, giúp khôi phục độ sáng bóng và độ bền của vật dụng.
Vì sao kim loại dễ bị rỉ sét và cần xử lý sớm?
Rỉ sét hình thành khi kim loại, đặc biệt là sắt và hợp kim của sắt, phản ứng với oxy và nước trong không khí tạo ra oxit sắt. Đây là phản ứng hóa học tự nhiên gọi là oxy hóa, khiến kim loại bị ăn mòn theo thời gian.
Việc xử lý rỉ sét sớm là rất quan trọng bởi vì:
- Rỉ sét làm yếu kết cấu kim loại, có thể dẫn đến gãy hoặc hỏng hóc.
- Ảnh hưởng đến thẩm mỹ, đặc biệt với các vật dụng trang trí hoặc dụng cụ nhà bếp.
- Gây mất an toàn, nhất là với công cụ sắc bén, phụ kiện cửa, hay thiết bị điện.
Theo U.S. General Services Administration, rỉ sét không chỉ làm hư hỏng bề mặt kim loại mà còn làm giảm đáng kể tuổi thọ của công trình và thiết bị nếu không được ngăn chặn và xử lý kịp thời.
Các bề mặt kim loại thường gặp rỉ sét trong nhà
Một số khu vực và vật dụng trong nhà dễ bị rỉ sét bao gồm:
- Dụng cụ làm bếp như dao kéo, vỉ nướng, nắp nồi, muỗng sắt.
- Thiết bị phòng tắm gồm vòi sen, giá treo khăn, bản lề cửa.
- Đồ dùng sân vườn như ghế sắt, cổng sắt, dụng cụ làm vườn.
- Khung cửa sắt, lan can, bản lề thường xuyên tiếp xúc với không khí ẩm.
- Dụng cụ cơ khí hoặc đồ nghề bị bỏ quên lâu ngày.
Việc vệ sinh và xử lý rỉ định kỳ là cách tốt nhất để kéo dài tuổi thọ các vật dụng này.
11 cách tẩy rỉ sét trên kim loại hiệu quả, dễ áp dụng tại nhà
Dùng coca-cola ngâm hoặc lau trực tiếp
Coca-cola chứa axit phosphoric nhẹ, có khả năng hòa tan rỉ sét hiệu quả. Bạn chỉ cần ngâm vật dụng bị rỉ trong coca khoảng 2–3 tiếng hoặc dùng khăn thấm coca rồi lau đều lên bề mặt kim loại. Sau đó, hãy dùng bàn chải mềm chà nhẹ và rửa sạch bằng nước ấm, kết quả là lớp rỉ sẽ bị bong ra mà không làm hỏng kim loại.
Dùng chanh và muối
Chanh chứa axit citric giúp phân hủy rỉ sét, trong khi muối làm tăng độ ma sát. Bạn hãy rắc một lớp muối lên vùng bị rỉ, sau đó vắt nước chanh lên trên và để yên trong khoảng 2 tiếng. Dùng bàn chải mềm chà nhẹ rồi rửa lại với nước sạch. Cách này vừa hiệu quả vừa mang lại hương thơm tự nhiên.
Dùng hỗn hợp kem đánh răng và baking soda
Hỗn hợp này hoạt động như chất tẩy nhẹ, thích hợp cho bề mặt kim loại nhỏ hoặc mỏng như dao kéo, đồng hồ. Trộn đều một lượng nhỏ kem đánh răng và baking soda thành hỗn hợp sệt, bôi lên vùng rỉ sét, chờ 15–20 phút rồi dùng khăn mềm hoặc bàn chải đánh nhẹ. Sau đó rửa sạch và lau khô.
Dùng giấm trắng
Giấm là một axit tự nhiên mạnh mẽ giúp loại bỏ rỉ mà không gây hại cho kim loại. Bạn hãy ngâm vật dụng bị rỉ trong giấm khoảng 3–6 tiếng, sau đó chà bằng bàn chải kim loại hoặc miếng cọ rửa. Với vật dụng lớn, bạn có thể thấm giấm vào khăn và quấn quanh vùng bị rỉ.
Tẩy rỉ sét bằng hành tây
Hành tây có chứa lưu huỳnh và các hợp chất axit nhẹ có thể làm mềm và loại bỏ rỉ sét. Bạn cắt hành tây thành lát mỏng, chà trực tiếp lên vùng rỉ trong vài phút, để yên khoảng 1 tiếng rồi lau sạch. Đây là mẹo ít người biết nhưng khá hiệu quả với lớp rỉ mới.
Ngâm trong nước vo gạo
Nước vo gạo chứa nhiều vitamin và enzym có tính tẩy nhẹ. Bạn có thể ngâm vật dụng nhỏ trong nước vo gạo qua đêm, sau đó dùng khăn lau lại. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với các vật dụng như thìa, đũa, muỗng sắt.
Kết hợp nước rửa chén với khoai tây cắt lát
Khoai tây có chứa axit oxalic, chất có khả năng phản ứng với rỉ sét. Cắt khoai tây thành lát, nhúng vào nước rửa chén rồi chà mạnh lên khu vực bị rỉ. Sau vài phút, lau lại bằng khăn sạch. Cách làm này thân thiện với môi trường và khá an toàn.
Dùng phèn chua
Phèn chua có tính khử mạnh, giúp làm bong lớp oxit sắt. Hòa phèn chua với nước nóng để tạo dung dịch, sau đó ngâm kim loại bị rỉ hoặc thấm vào khăn và lau đều lên bề mặt. Để khoảng 1 giờ rồi rửa lại bằng nước sạch. Nên thử trước trên vùng nhỏ để đảm bảo kim loại không bị ảnh hưởng.
Dùng nến
Nến paraffin có khả năng tạo lớp chống ẩm và đẩy lùi quá trình oxy hóa. Đun chảy sáp nến rồi nhỏ lên vùng bị rỉ hoặc mài nhẹ bề mặt bằng sáp nến trực tiếp. Chà đều để làm sạch và tạo lớp bảo vệ tạm thời cho kim loại, ngăn rỉ quay lại.
Dầu hỏa hoặc WD-40 xịt và chờ tan rỉ
Dầu hỏa và dung dịch đa năng WD-40 có thể thấm sâu vào lớp rỉ sét, làm mềm và phá vỡ liên kết oxit sắt. Bạn chỉ cần xịt trực tiếp lên bề mặt, chờ khoảng 10–15 phút, sau đó dùng khăn hoặc bàn chải sắt lau sạch. Đây là cách được thợ chuyên dùng nhiều nhất nhờ hiệu quả nhanh và rõ rệt.
Dùng dung dịch tẩy rỉ chuyên dụng (nếu cần nhanh)
Nếu cần xử lý nhanh chóng hoặc xử lý bề mặt lớn, bạn nên dùng dung dịch tẩy rỉ sét chuyên dụng. Các sản phẩm này chứa hoạt chất mạnh giúp hòa tan oxit sắt trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, cần đọc kỹ hướng dẫn và đeo găng tay bảo hộ để đảm bảo an toàn.
Cách phòng ngừa rỉ sét sau khi vệ sinh xong
Sau khi đã làm sạch rỉ sét, bạn nên thực hiện một số bước để ngăn ngừa rỉ tái phát:
- Lau khô hoàn toàn sau mỗi lần rửa hoặc sử dụng.
- Bôi một lớp dầu khoáng hoặc dầu ăn mỏng lên bề mặt kim loại để tạo lớp chống oxy hóa.
- Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh tiếp xúc với hơi nước hoặc axit.
- Sử dụng gói hút ẩm (silica gel) đặt gần nơi chứa vật dụng kim loại.
- Thường xuyên kiểm tra và vệ sinh định kỳ mỗi 1–2 tháng để phát hiện rỉ sớm.
Theo National Center for Home Food Preservation, việc giữ khô ráo và hạn chế tiếp xúc với nước là cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để ngăn ngừa rỉ sét.
Rỉ sét là hiện tượng tự nhiên nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu bạn biết cách xử lý và bảo quản đúng. Với những phương pháp đơn giản, dễ thực hiện ngay tại nhà như đã chia sẻ, bạn có thể nhanh chóng làm sạch và kéo dài tuổi thọ cho các vật dụng kim loại. Điều quan trọng không chỉ là xử lý khi có rỉ mà còn là phòng tránh để giữ không gian sống luôn sạch sẽ, bền đẹp và an toàn.
