Ống nhựa (PVC, CPVC, ABS…) được thường xuyên sử dụng trong hệ thống cấp thoát nước nhờ khả năng chống ăn mòn và dễ thi công bằng keo hàn. Khi cần sửa chữa hoặc thay thế, việc tháo ống đã được hàn bằng keo thường gặp khó khăn do bị gắn kết mạnh. Việc tháo không đúng cách dễ gây bể nứt, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.
Bài viết này giúp bạn hiểu rõ cơ chế hàn, lựa chọn phương pháp tháo phù hợp và thao tác đúng kỹ thuật để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Hiểu về cơ chế dán keo ống nhựa để tháo đúng cách
Các loại keo hàn ống PVC hay CPVC thực chất là dung môi hòa tan một phần vật liệu nhựa, sau đó keo và nhựa nguội đông lại tạo thành mối nối hóa học tích hợp từng sợi nhựa, không chỉ là “dính dán” mà là “hàn chảy”.
Chính vì vậy, việc “tháo keo” không phải loại bỏ lớp keo mà là phải phá hủy hoặc tách mối ghép một cách an toàn mà không làm hỏng phần còn lại.
Các cách tháo ống nhựa đã dán keo hiệu quả, không làm vỡ ống
Dùng máy sấy nhiệt hoặc đèn khò để làm mềm keo
Bài hướng dẫn từ DIY StackExchange và nhóm thi công nhấn mạnh: dùng heat gun (máy sấy nhiệt) có thể làm mềm phần ống bên trong khớp nối trong khi giữ phần khớp cứng, từ đó dễ dàng dùng kìm nhẹ nhọn tách đoạn keo ra. Redditers chuyên về sửa nước cũng xác nhận heat gun là phương pháp hiệu quả và an toàn.
Cách thực hiện:
- Giữ đầu máy sấy cách khoảng 10-15 cm, sấy vòng quanh khớp nối, không di nhiệt quá lâu để tránh làm biến dạng phần còn lại.
- Khi cảm thấy nhiệt làm mềm, dùng đầu nhỏ (như tua vít mũi dẹt) luồn vào khe, xoay nhẹ để tạo khe hở.
- Dùng kìm mỏ dài khéo kéo nhẹ cho đến khi ống trượt ra.
Dùng cưa lọng hoặc cưa tay cắt khớp nối (chỉ khi bắt buộc)
Nếu khớp không tháo được bằng nhiệt hoặc cần thay toàn bộ đoạn, bạn có thể dùng cưa tay hoặc cưa lọng để cắt bỏ phần ống dán keo. Tuy nhiên đây là giải pháp cuối cùng, vì bạn sẽ cần nối lại bằng phụ kiện khác.
Lưu ý: Cắt vuông góc, đảm bảo không ảnh hưởng đến phần ống nguyên vẹn để dễ dàng nối lại.
Dùng đục và búa gõ nhẹ để nới khớp
Dùng đục nhỏ đặt ở mép khớp nối rồi dùng búa gõ nhẹ đều xung quanh để tạo khe hở. Khi khớp hơi “lỏng”, dùng kìm hoặc tua vít xoay nhẹ để tháo theo.
Một hướng dẫn trên SAM-UK khuyên nên dùng đục gõ, kết hợp khoanh quanh khớp để nới dần đến khi có thể tháo ra.
Sử dụng dung môi chuyên dụng hoặc aceton (có kiểm soát)
Mặc dù solvent cement đã hóa kết, bạn có thể dùng dung môi như aceton, purple primer làm mềm bề mặt để hỗ trợ phương pháp nhiệt hoặc cơ học.
Lưu ý: Áp dụng lượng vừa đủ, lau sạch sau khi dùng dung môi để không ảnh hưởng đến đường ống còn lại. Cần thao tác trong không gian thoáng khí, đeo găng tay, kính bảo hộ.
Hướng dẫn thao tác tháo ống nhựa đã dán đúng kỹ thuật
Chuẩn bị dụng cụ trước khi tháo
Bạn cần chuẩn bị:
- Máy sấy nhiệt hoặc đèn khò;
- Tua vít dẹp đầu nhỏ, đục, búa nhẹ;
- Kìm mỏ dài, cưa tay hoặc cưa lọng;
- Găng tay bảo hộ, kính chống hạt, khăn ẩm khô.
Thử tháo trước ở những vị trí dễ (nối ngoài, đoạn rời)
Trước khi thao tác tại vị trí chính, bạn nên thử ở ống/khớp thừa, dễ tháo để làm quen thao tác sấy, nới lõi và phân biệt nhiệt độ phù hợp.
Thực hành trên ống mẫu giúp bạn kiểm soát tốt phương pháp khi thực hiện trên hệ thống thực tế.
Vệ sinh và kiểm tra lại ống sau khi tháo
Sau khi tháo thành công:
- Dùng khăn ẩm lau sạch dầu/keo dư còn bám;
- Đánh nhẹ đường nối hoặc cưa để loại bỏ bavia;
- Kiểm tra không để lại keo ngăn tắc khi nối lại;
- Nếu cần nối lại, đảm bảo cắt vuông, đánh vát khoảng 3 mm để dễ hàn mới.
Những lưu ý khi cố tháo ống nhựa đã dán keo
- Không dùng lửa trực tiếp (cháy khò): PVC sinh khí độc ở trên 100 °C gây hại sức khỏe và nguy cơ cháy.
- Không xoắn hoặc kéo mạnh tay: Dễ làm ống nguyên vẹn bị xước, nứt.
- Không làm nóng quá nhiều hoặc thời gian quá dài: Keo mềm, nhưng nhựa cũng dễ biến dạng.
- Không hòa quá mạnh dung môi caustic: Có thể ảnh hưởng bề mặt còn nguyên.
Nếu không thể tháo mà không rủi ro, bạn nên cắt bỏ khớp hỏng, dùng phụ kiện nối (coupling) mới, đây là giải pháp được nhiều chuyên gia khuyến nghị nếu thao tác trên đường ống cấp nước chính.
Tháo ống nhựa đã dán keo không đơn giản như vặn ốc, bạn cần hiểu rõ mối “hàn” hóa học đã tạo nên sự bền chặt, và áp dụng đúng giải pháp: nhiệt, cơ học, dung môi hoặc cưa. Áp dụng đúng quy trình sẽ giúp việc sửa chữa nhanh gọn, tiết kiệm và hạn chế hư hại. Nếu gặp trường hợp quá phức tạp, đừng ngần ngại tham khảo thợ chuyên nghiệp.
