Nghệ là nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực và y học cổ truyền, nhưng lại là “kẻ thù” của quần áo trắng sáng. Chỉ một ít nghệ rơi trên vải cũng có thể để lại vết ố vàng cứng đầu, rất khó làm sạch bằng cách giặt thông thường.
Nhưng bạn không cần quá lo lắng, với những phương pháp xử lý đúng kỹ thuật chúng tôi đề cập dưới đây, vết nghệ có thể bị loại bỏ mà không làm bay màu hay hỏng sợi vải.
Tổng quan về vết nghệ và nguyên nhân gây bám màu lâu
Vì sao nghệ gây ra vết ố vàng bám chặt trên quần áo?
Thành phần chính của nghệ là curcumin, một hoạt chất có sắc tố vàng mạnh, thường được dùng làm chất nhuộm tự nhiên. Khi tiếp xúc với sợi vải, curcumin liên kết nhanh chóng với protein và cellulose trong quần áo, tạo nên vết ố bám chặt. Dưới tác động của ánh sáng và nhiệt độ, màu của vết nghệ càng trở nên đậm và khó tẩy.
Theo một báo cáo từ Viện Hóa học Quốc gia Ấn Độ (NCL India), curcumin có độ bám màu cao và bền vững trong môi trường kiềm hoặc trung tính, do đó việc sử dụng chất có tính axit hoặc oxy hóa nhẹ là cần thiết để xử lý vết này hiệu quả.
Những loại vải dễ bị ảnh hưởng bởi nghệ
Một số chất liệu vải đặc biệt dễ bám nghệ, bao gồm:
- Cotton: do có cấu trúc sợi cellulose dễ hút màu.
- Vải lanh (linen): dễ thấm và giữ lại màu hơn các loại sợi tổng hợp.
- Vải sáng màu: vết nghệ hiện rõ hơn và dễ thấy hơn so với vải tối màu.
- Vải lụa hoặc tơ nhân tạo: dễ bị loang màu nếu dùng sai cách tẩy rửa.
Cách tẩy vết nghệ trên quần áo hiệu quả mà không làm phai màu
Dùng nước rửa chén và nước ấm (vết mới)
Khi vết nghệ còn mới, chưa kịp thấm sâu vào sợi vải, nước rửa chén có thể là “cứu tinh” lý tưởng. Pha một ít nước rửa chén với nước ấm, ngâm vùng vải dính nghệ trong khoảng 15-30 phút. Sau đó, vò nhẹ bằng tay hoặc dùng bàn chải mềm chà nhẹ nhàng theo chiều vải và rửa lại bằng nước sạch.
Phương pháp này hiệu quả nhất nếu áp dụng ngay sau khi bị dính nghệ, giúp hạn chế vết bám sâu.
Dùng baking soda và giấm trắng
Sự kết hợp giữa baking soda và giấm trắng tạo ra phản ứng sủi bọt, giúp phá vỡ liên kết của curcumin với sợi vải. Trộn 2 thìa baking soda với vài giọt giấm trắng để tạo hỗn hợp sệt. Bôi hỗn hợp lên vết bẩn, để trong 15 phút rồi dùng khăn sạch lau hoặc vò nhẹ. Giặt lại như bình thường.
Đây là cách tẩy vết bẩn tự nhiên, an toàn cho vải màu, không chứa chất tẩy mạnh.
Sử dụng chanh
Chanh có tính axit nhẹ, giúp làm sáng vải mà không làm hư sợi. Vắt nước cốt chanh lên vết nghệ, để khoảng 10-15 phút dưới ánh nắng dịu, rồi giặt lại với nước giặt dịu nhẹ.
Tuy nhiên, không nên áp dụng phương pháp này quá thường xuyên với vải mỏng hoặc nhạy cảm với axit như lụa, ren vì có thể làm yếu sợi vải.
Dùng oxy già (hydrogen peroxide) cho vải trắng cứng
Oxy già 3% là chất oxy hóa nhẹ, có thể tẩy sạch vết nghệ cứng đầu trên vải trắng hoặc vải không dễ phai màu. Nhỏ trực tiếp oxy già lên vết bẩn, để yên 10 phút rồi giặt lại bằng nước sạch. Không sử dụng cho vải màu sẫm vì có thể gây bạc màu.
Đây là phương pháp thường được khuyến nghị bởi các chuyên gia giặt là trong việc xử lý các loại vết hữu cơ như máu, trà, nghệ.
Dùng cồn 70 độ
Cồn y tế có thể giúp hòa tan curcumin nhờ đặc tính dung môi của nó. Thấm cồn 70 vào bông gòn hoặc khăn sạch, chà nhẹ nhàng lên vết nghệ theo chiều vải, rồi giặt sạch như bình thường.
Cách này an toàn với hầu hết các loại vải, nhưng nên thử trước trên khu vực khuất để đảm bảo không gây phai màu.
Sử dụng thuốc tẩy
Thuốc tẩy chỉ nên là lựa chọn cuối cùng và chỉ nên dùng cho vải trắng, vải bền màu. Pha loãng thuốc tẩy (ví dụ như Javel) theo tỉ lệ 1:4 với nước, ngâm vùng vết nghệ trong dung dịch trong vài phút rồi giặt lại.
Tuyệt đối không dùng cho vải màu, vải in họa tiết hoặc vải nhạy cảm. Luôn sử dụng trong khu vực thông thoáng và đeo găng tay khi thao tác.
Sử dụng nước tẩy nghệ thiên nhiên
Hiện nay trên thị trường có nhiều sản phẩm tẩy vết nghệ chiết xuất từ thiên nhiên như enzyme từ dứa, papain từ đu đủ hoặc các dung dịch sinh học không chứa clo.
Những sản phẩm này an toàn hơn cho da, phù hợp với quần áo trẻ em hoặc người có làn da nhạy cảm. Bạn có thể mua tại các cửa hàng chuyên về vệ sinh hữu cơ hoặc sản phẩm chăm sóc gia đình an toàn.
Các lưu ý khi vệ sinh quần áo dính nghệ
- Không dùng nước nóng ngay lập tức: nhiệt độ cao sẽ làm curcumin bám chặt vào sợi vải hơn.
- Không chà mạnh khi vết còn mới: có thể làm vết loang rộng hoặc lan sang vùng sạch.
- Luôn thử dung dịch tẩy trên một vùng nhỏ trước: đảm bảo không gây hư hỏng hoặc bạc màu vải.
- Giặt lại bằng tay hoặc chế độ nhẹ sau khi tẩy: để loại bỏ hoàn toàn hóa chất còn sót lại trên quần áo.
- Không sấy nóng khi vết chưa tẩy sạch: nhiệt sẽ khiến vết bám cố định hơn.
Vết nghệ trên quần áo tuy cứng đầu nhưng hoàn toàn có thể xử lý hiệu quả nếu bạn áp dụng đúng phương pháp, đúng thời điểm. Từ các nguyên liệu đơn giản, mỗi cách đều có ưu điểm riêng phù hợp với từng loại vải và tình trạng vết bẩn. Hãy lưu lại bài viết này để có thể chủ động ứng phó mỗi khi nghệ “ghé thăm” quần áo của bạn.
